Hrywna ukraińska – wszystko o walucie ukraińskiej. Ukraina ze względu na stosunkowo niski poziom rozwoju gospodarczego i polityczną niestabilność, nie jest postrzegana przez Polaków jako atrakcyjny cel wyjazdów. Właśnie dlatego wielu rodaków w ogóle nie miało do czynienia z walutą wschodniego sąsiada (hrywną – UAH).

Hrywna ukraińska

Tę walutę często wymieniają natomiast Ukraińcy zatrudnieni w Polsce. Styczność z hrywną posiada również wiele polskich firm, które eksportują towary na Ukrainę albo nabywają ukraińskie produkty. Nie tylko z tego powodu, przedstawiamy hrywnę.Dzięki takiemu opisowi dotyczącemu waluty, wiele osób dodatkowo może poznać ciekawe fakty na temat historii i gospodarki naszego wschodniego sąsiada. Warto zatem dowiedzieć się czegoś więcej o ukraińskiej hrywnie.

Hrywna – symbol oraz podział waluty

Trzyliterowy symbol hrywny w formacie ISO 4217 („UAH”) jest trudny do pomylenia z jakimś innym oznaczeniem. Ten skrót pochodzi od nazwy ukraińskiej waluty w języku angielskim (ang. ukrainian hryvnia). Symbol zapisywany w formacie ISO, spotkamy przede wszystkim w kantorach walutowych i podczas transakcji na międzynarodowym rynku wymiany walut (FOREX).

W trakcie pobytu na terenie Ukrainy, można również zobaczyć zapisywany w cyrylicy skrót „грн”. Stanowi on odpowiednik liter „hrn” według alfabetu łacińskiego.

U naszych wschodnich sąsiadów, czasem spotyka się również jednoliterowy symbol „₴”, który nieco przypomina oznaczenie dolara amerykańskiego. Warto wiedzieć, że ten symbol został opracowany w 2004 roku, a jego wzornictwo (dwie poziome kreski) miało oznaczać stabilność. Osoby obserwujące notowania ukraińskiej waluty, wiedzą jednak, że nie miała ona wiele wspólnego ze wspomnianą stabilnością.

Wymień/prześlij hrywny

Nazwa hrywna

Jeżeli chodzi o nazwę „hrywna”, to jest ona znajoma naszym rodakom. Niewiele osób wie jednak, od czego pochodzi nazwa obecnej ukraińskiej waluty.

Rządzący młodym państwem, jakim była Ukraina w połowie lat 90 – tych, poszukiwali nazwy waluty posiadającej kontekst historyczny. Taka tendencja do podkreślania historycznych korzeni jest typowa dla Ukrainy, czyli kraju od wieków posiadającego problemy ze stworzeniem własnej państwowości. Wybór nazwy „hrywna” dla nowej ukraińskiej waluty nie stanowił zaskoczenia, gdyż taką samą nazwą w czasach średniowiecznej Rusi Kijowskiej, określano jednostkę wagi oraz srebrną monetę. Zbieżność pomiędzy ukraińskim słowem „hrywna” i polską „grzywną” (określającą wagę kruszcu), z pewnością nie jest przypadkowa. Warto również zdawać sobie sprawę, że na Rusi Kijowskiej słowo „hrywna” („grivnia”) w czasach średniowiecza prawdopodobnie oznaczało naszyjnik albo inną cenną ozdobę noszoną wokół szyi.

Nazwa obecnej monety zdawkowej na Ukrainie (kopiejka równa 1/100 hrywny), również nie brzmi obco dla Polaków. Ukraińska kopiejka często bywa kojarzona ze swoim rosyjskim odpowiednikiem. Warto wiedzieć, że sama nazwa kopiejki także jest związana z terenem Rosji, a konkretniej z Nowogrodem Wielkim. W tym mieście wybijano szesnastowieczną monetę na awersie przedstawiającą jeźdźca z kopią. Można przypuszczać, że drobna nowogrodzka moneta z czasem zyskała potoczną nazwę kopiejki. Obecnie taką nazwę nosi setna część hrywny.

Monety UAH

Poniższa fotografia przedstawia obecne monety „kopiejkowe” z terenu Ukrainy oraz jedną hrywnę. Na poniższej grafice widoczne są następujące nominały:

• 1 kopiejka
• 2 kopiejki
• 5 kopiejek
• 10 kopiejek
• 25 kopiejek
• 50 kopiejek
• 1 hrywna ukraińska (100 kopiejek) – rzadko spotykana w obiegu

Ukraińskie monety zwracają uwagę charakterystycznymi ornamentami, rozmiarem niepowiązanym ściśle z nominałem (zobacz np. dużą monetę 5 kopiejek i małą monetę 10 kopiejek) oraz obecnością tryzuba, czyli symbolu Ukrainy przedstawionego na rewersie. Warto zwrócić uwagę, że monety o najmniejszym nominale już niebawem mogą zostać wycofane z obiegu. Powodem jest niska siła nabywcza pieniążków o nominale 1 kopiejki oraz 2 kopiejek i stosunkowo wysoki koszt ich produkcji. Wiadomo, że Narodowy Bank Ukrainy (NBU) rozważa również emisję monety o nominale 2 hrywien.

Po porównaniu powyższej fotografii przedstawiającej ukraińskie monety do banknotów, można dostrzec zaskakującą sytuację. Na Ukrainie występuje zarówno moneta o nominale jednej hrywny, jak i banknot o tej samej wartości. Taka sytuacja jest raczej niespotykana w innych państwach. Warto wspomnieć, że jednohrywnowe banknoty są znacznie częściej używane, niż monety o takim samym nominale.

Banknoty ukraińskie

Jeżeli chodzi o aktualne ukraińskie banknoty z trzeciej serii (emitowane od 2003 r. – 2004 r.), to uwagę zwraca również ich żywa kolorystyka. Tą cechą charakteryzują się następujące nominały ukraińskich banknotów:

• 1 hrywna ukraińska z wizerunkiem wielkiego księcia kijowskiego Włodzimierza I Wielkiego
• 2 hrywny z wizerunkiem wielkiego księcia kijowskiego Jarosława I Mądrego
• 5 hrywien z wizerunkiem hetmana kozackiego Bohdana Chmielnickiego
• 10 hrywien z wizerunkiem hetmana kozackiego Iwana Mazepy
• 20 hrywien z wizerunkiem poety i pisarza Iwana Franko
• 50 hrywien z wizerunkiem historyka i polityka Mychajły Hruszewskiego
• 100 hrywien z wizerunkiem poety Tarasa Szewczenki
• 200 hrywien z wizerunkiem poetki Łesi Ukrainki
• 500 hrywien z wizerunkiem poety i kompozytora Hryhorija Skoworody

W kontekście ukraińskich banknotów, warto wspomnieć o ważnych zmianach, które miały miejsce niedawno.

W marcu 2015 r. Narodowy Bank Ukrainy wprowadził do obiegu odnowiony banknot o nominale 100 hrywien. Wspomniany banknot również przedstawia Tarasa Szewczenkę, ale znacząco różni się pod względem wyglądu i zabezpieczeń w stosunku do swojego poprzednika (nadal spotykanego w obiegu).

Rok później do portfeli Ukraińców trafił zmieniony banknot o nominale 500 hrywien. Podobnie jak w przypadku mniejszego nominału, zmiany dotyczyły wyglądu oraz zabezpieczeń. Można oczekiwać, że podobna „modernizacja” w przyszłości będzie dotyczyła również pozostałych banknotów należących do trzeciej serii. W 2016 r. do obiegu trafiła nowa i okolicznościowa edycja banknotu 20 hrywien z okazji 160 urodzin Iwana Franki.

Historia waluty ukrińskiej

Historia hrywny oraz innych ukraińskich jednostek monetarnych (np. karbowańców), bardzo dobrze odzwierciedla powikłane i trudne dzieje Ukrainy.

Wspominaliśmy już o emisji hrywny w czasach Wielkiego Księstwa Kijowskiego. To księstwo stanowi ważny punkt odniesienia dla tożsamości narodowej Ukraińców.

Współczesna historia hrywny rozpoczyna się o wiele później. Mowa o latach 1917 – 1918. Wtedy Ukraińcy próbowali stworzyć samodzielny byt państwowy. Była to odpowiedź na rewolucję lutową, abdykację cara Mikołaja II i późniejszą rewolucję październikową.

Od stycznia 1918 r. do czerwca 1920 r. formalnie funkcjonowała Ukraińska Republika Ludowa (URL). Warto również wspomnieć o innym, bardziej krótkotrwałym bycie państwowym, jakim była Zachodnioukraińska Republika Ludowa – ZURL (funkcjonująca od listopada 1918 r. do lipca 1919 r.). Ukraińska Republika Ludowa jako państwo posiadające wyraźne zręby organizacyjne, pokusiła się o emisję własnej waluty. W tym kontekście warto pamiętać, że styczeń 1919 r. przyniósł połączenie Ukraińskiej Republiki Ludowej oraz Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej (zyskującej formalną autonomię w ramach zjednoczonego kraju).

Wymień/prześlij hrywny

Już w czerwcu 1917 r. rząd tworzącej się Ukraińskiej Republiki Ludowej podjął decyzję o wprowadzeniu narodowej waluty w postaci karbowańca. Jeden karbowaniec miał mieć wartość 0,76 grama złota. Pierwsze banknoty o nominale 100 karbowańców, zostały wyemitowane pod koniec 1917 r. Wkrótce po ich wprowadzeniu do obiegu, odnotowano liczne przypadki fałszerstw. Wątpliwości budziła nie tylko jakość zabezpieczeń banknotów, ale i nazwa samej waluty. W tym kontekście warto pamiętać, że określenie „karbowaniec” na Ukrainie historycznie było powiązane z rublem rosyjskim.

Wprowadzenie hrywny

Wspomniane okoliczności sprawiły, że na początku marca 1918 r. do obiegu wprowadzono nową jednostkę walutowa – hrywnę (o wartości 1,2 karbowańca).

Warto zwrócić uwagę między innymi na obecność współczesnego symbolu Ukrainy, czyli tryzuba. Ciekawą kwestią był również podział hrywny. Dzieliła się ona nie na kopiejki, lecz na jednostkę określaną jako „shah”. Było to nawiązanie do potocznej nazwy, jaką od XVI wieku do początków XX wieku nosiły różne drobne monety (najpierw polskie, a później rosyjskie) używane na terytorium Ukrainy.

Warto wspomnieć, że po swoim dojściu do władzy (kwiecień 1918 r.), hetman Pawło Skoropadski przywrócił karbowańca jako podstawową jednostkę pieniężną odradzającej się Ukrainy. Dlatego podjęto prace nad odpowiednimi banknotami i wyemitowano nowe karbowańce.

i ponowne wprowadzenie hrywny…

W grudniu 1918 r. kolejne władze Ukraińskiej Republiki Ludowej odwróciły jednak decyzję Skoropadskiego i znów uznały hrywnę za główną jednostkę pieniężną.

Warto wiedzieć, że Ukraińska Republika Ludowa emitowała swoje ostatnie banknoty jeszcze pod koniec 1919 roku. Wtedy przyszłość URL rysowała się już pesymistycznie. Pół roku później (w czerwcu 1920 r.), URL została anektowana przez Rosję Radziecką. Mimo późniejszych walk  i starań dyplomatycznych Ukraińców, tej nacji nie udało się stworzyć samodzielnego państwa po I wojnie światowej. Teren zachodniej Ukrainy (zbliżony do obszaru ZURL) przypadł w udziale II Rzeczpospolitej, a pozostały obszar trafił pod kontrolę ZSRR (jako Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka). To wiązało się z przyjęciem jednostek monetarnych obydwu państw (złotego oraz rubla). Na przeważającym obszarze dzisiejszej Ukrainy, który trafił pod kontrolę ZSRR, hrywny wymieniono na tak zwane radzieckie karbowańce. Później w obiegu pojawiły się radzieckie ruble (tzw. „czerwonce”). Warto zwrócić uwagę, że rosyjską walutę wprowadzono również na terenach Zachodniej Ukrainy przyłączonych do ZSRR po agresji tego kraju na Polskę (1939 r.).

Pieniądze od Niemców

Kolejna zmiana jednostki monetarnej na Ukrainie, miała miejsce już w 1942 r. (po agresji III Rzeszy na Rosję Radziecką). Wtedy niemieckie władze okupujące teren Ukrainy, wprowadziły do obiegu nowe karbowańce (z napisem „karbowanez” – patrz poniższa grafika). Ta jednostka monetarna powiązana z marką III Rzeszy (Reichsmarką) w stosunku 1:10, była używana na terenie Ukrainy do 1945 r. Wraz z przejęciem kontroli nad terenami wcześniej zajętymi przez Niemców, ZSRR ponownie wprowadził swoją walutę (radzieckiego rubla) do obiegu.

Ruble na Ukrainie

Przez kolejne dekady, rubel radziecki (zwany potocznie karbowańcem), nadal pozostawał w użyciu na terytorium Ukrainy. Warunki do emisji własnej waluty przez Ukraińców, pojawiły się po rozpadzie Związku Radzieckiego. Co ciekawe, pierwszą walutą wprowadzoną do obiegu po likwidacji Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, była nie hrywna, lecz karbowaniec (1992 r.). Warto jednak zwrócić uwagę, że karbowańca od początku traktowano jako przejściową jednostkę monetarną. Świadczy o tym np. fakt, że druk pierwszych banknotów z napisem „hrywna” zlecono już w 1992 r. W latach 1990 – 1992 (przed wprowadzeniem do obiegu karbowańca), używano natomiast radzieckich rubli, które były akceptowane do dołączeniu do nich specjalnych rządowych kuponów.

Tymczasowy karbowaniec szybko padł ofiarą hiperinflacji panującej na Ukrainie. Siła tej waluty malała, gdyż roczny wzrost cen przekraczał nawet 300%. W takich warunkach, Narodowy Bank Ukrainy opóźniał planowaną emisję hrywny i drukował banknoty o coraz większym nominale. Bardzo duży nominał (1 mln karbowańców) wynikał z dewaluacji tymczasowej waluty. Warto dodać, że ten banknot wbrew pozorom nie przedstawia pomnika Lenina, lecz pomnik Tarasa Szewczenki.

 Wymiana z 1996 r.

W ramach wymiany z 1996 roku, jedna hrywna ukraińska zastąpiła 100 000 karbowańców (bez ograniczeń oraz konfiskat). Rok 1996 przyniósł także wprowadzenie do obiegu większości monet używanych na Ukrainie do dziś (emisję monety 1 UAH rozpoczęto w 1997 r.). Wzory monet nie uległy zmianie od połowy lat 90 – tych, ale podobna zmiana była konieczna w przypadku banknotów. Aktualną serię banknotów opisywaliśmy już w poprzednim rozdziale. Teraz warto zwrócić uwagę na bardziej ekonomiczne aspekty dotyczące najnowszej historii hrywny.

Kurs Hrywny

Poniższy wykres przedstawia kurs tej waluty w stosunku do dolara amerykańskiego (tzn. liczbę hrywien stanowiącą równowartość jednego dolara). Nietrudno zauważyć, że ukraińskie władze monetarne już od początku miały problemy z utrzymaniem stabilności hrywny. Spadek wartości tej waluty w drugiej połowie lat 90 – tych był związany m.in. z kryzysem finansowym w Rosji. Szybko okazało się, że problemy wschodniego sąsiada (pozostającego ważnym partnerem handlowym Ukrainy), mają sporeprzełożenie na notowania hrywny.

Kurs hrywny ustabilizował się w latach 2001 – 2008, które przebiegały pod znakiem wysokiego wzrostu gospodarczego i znacznej poprawy jakości życia. W tym okresie Ukraina była nawet stawiana przez Bank Światowy jako wzór kraju, który szybko redukuje poziom ubóstwa. Warto jednak pamiętać, że gospodarczy boom na Ukrainie był napędzany głównie przez wzrost zadłużenia i aktywność zagranicznego kapitału spekulacyjnego. Po eskalacji kryzysu finansowego jesienią 2008 roku, zagraniczny kapitał szybko ewakuował się z Ukrainy, co skutkowało poważnym kryzysem gospodarczym i kolejnym bardzo szybkim spadkiem wartości hrywny (patrz poniższy wykres).

Wymień/prześlij hrywny

Na przełomie dekady niewielu Ukraińców mogło przypuszczać, że w niedalekiej przyszłości czeka ich jeszcze większy walutowy kataklizm. Zapaść dotycząca hrywny i całej ukraińskiej gospodarki rozpoczęła się pod koniec 2013 r. na wskutek otwartego konfliktu między prorosyjską władzą i demonstrantami z tzw. Euromajdanu. Ciąg kolejnych zdarzeń związanych z obaleniem prezydenta, aneksją Krymu przez Rosję i oderwaniem się zbuntowanych republik (donieckiej oraz ługańskiej) tylko pogorszył sytuację gospodarki. W bardzo krótkim czasie, ukraińska waluta czterokrotnie osłabła wobec dolara. Rekordowy wynik oznaczał, że za jednostkę amerykańskiej waluty trzeba zapłacić ponad 33 hrywny. Taka deprecjacja UAH miała tragiczny wpływ na sytuację finansową sporej rzeszy Ukraińców, którzy podczas boomu kredytowego (przy kursie USD/UAH wynoszącym około 5,0 – 6,0), pożyczyli pieniądze na samochód lub mieszkanie.

Warto wspomnieć, że ogromne osłabienie hrywny zmusiło Narodowy Bank Ukrainy do przejścia na system kursu zmiennego (w lutym 2014 r.). Ukraiński bank centralny nie posiadał odpowiedniej ilości rezerw walutowych, które pozwoliłyby na utrzymanie stabilnego kursu hrywny. Za osłabieniem UAH stały obiektywne czynniki ekonomiczne. Wystarczy wspomnieć, że w 2014 r. ukraińska gospodarka skurczyła się o 6,6% (m.in. ze względu na zamrożenie relacji handlowych z Rosją oraz faktyczną utratę Krymu, obszaru Ługańskiej Republiki Ludowej i Donieckiej Republiki Ludowej). Kolejny rok (2015) przyniósł spadek PKB o 9,8%. Tak duża zmiana wynikała m.in. z załamania się produkcji przemysłowej w wielu rejonach wschodniej Ukrainy znajdujących się blisko linii frontu. Dopiero 2016 rok zakończył się wzrostem gospodarczym na Ukrainie (+2,3%) oraz względną stabilizacją hrywny. Pewne ożywienie ukraińskiej gospodarki wynikało z bardzo niskiego kursu UAH, który wspierał lokalnych eksporterów. Na razie nie widać przesłanek, które pozwalałyby sądzić, że ukraińska waluta niebawem zyska na wartości (m.in. względem dolara).

Emitent, wartość emisji i zasięg obowiązywania hrywny

W poprzednim rozdziale naszego opisu już wspomnieliśmy o Narodowym Banku Ukrainy (NBU). Ta instytucja podobnie jak inne współczesne banki centralne, czuwa nad emisją pieniądza i prowadzi politykę monetarną. NBU posiada również uprawnienia związane z nadzorem bankowym oraz gromadzeniem informacji na temat gospodarki.

Warto wiedzieć, że pierwsze próby stworzenia niezależnej bankowości centralnej na Ukrainie przypadają na koniec roku 1917. Wtedy lokalny oddział rosyjskiego banku centralnego został przekształcony w bank centralny Ukraińskiej Republiki Ludowej. Tę nową instytucję oczywiście zlikwidowali bolszewicy po przyłączenie terenów URL do Rosji Radzieckiej. Przez kolejne dekady, Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka nie posiadała niezależnej bankowości centralnej. Klimat do stworzenia takiego systemu powstał wraz z demontażem ZSRR. Wtedy lokalny oddział radzieckiego banku centralnego został przekształcony w Narodowy Bank Ukrainy (1991 r.). Energicznym i dobrze ocenianym prezesem NBU w latach 1993 – 1999 był późniejszy prezydent Wiktor Juszczenko. Warto wiedzieć, że oprócz prezesa Narodowego Banku Ukrainy, ważną rolę pełni również Rada NBU (wybierana po połowie przez prezydenta i lokalny parlament – Werchowną Radę).

Wśród licznych informacji gospodarczych podawanych na stronie NBU, znajdziemy również statystyki dotyczące aktualnej emisji pieniądza. Te dane wskazują, że w lipcu 2017 r. wartość agregatu pieniężnego M3 dla hrywny wyniosła 1,11 bln UAH (około 0,16 bln zł). Do tej sumy wliczono między innymi gotówkę w obiegu oraz depozyty bankowe. Analogiczny wynik dotyczący polskiego złotego, w lipcu 2017 r. oscylował na poziomie 1,26 bln zł. Tak duża różnica podaży pieniądza pomiędzy Polską i Ukrainą, tylko z pozoru może wydawać się zaskakująca. Warto zdawać sobie sprawę, że produkt krajowy brutto Ukrainy w 2016 r. wyniósł 93 mld USD, co dało temu krajowi dopiero 61 miejsce na świecie (za Ekwadorem i Sudanem). Analogiczna wartość nominalnego PKB dla Polski, w 2016 r. oscylowała na poziomie 470 mld USD (23 miejsce na świecie). Oprócz bardzo dużej różnicy w wielkości gospodarek Polski oraz Ukrainy, duże znaczenie ma również słaby poziom rozwoju ukraińskiego sektora finansowego.

Wymień/prześlij hrywny

Obowiązywanie hrywny UAH

Kolejną ciekawą kwestią jest zasięg obowiązywania hrywny. Wspomniana waluta nie jest już używana na Krymie, który władze w Kijowie nadal uznają za część Ukrainy. Po przyłączeniu Krymu do Rosji, wprowadzono tam rubla jako jednostkę monetarną. Rubel stał się jednostką rozliczeniową również na terenie Donieckiej Republiki Ludowej oraz Ługańskiej Republiki Ludowej. Rosja na razie nie jest zainteresowana włączeniem wspomnianych republik w skład swojego terytorium, ale posiada nad nimi bardzo silną gospodarczą kontrolę.

Polityka monetarna Banku Ukrainy

Nie ulega wątpliwości, że Narodowy Bank Ukrainy musi prowadzić politykę monetarną w bardzo trudnych warunkach. Oprócz destabilizujących bodźców politycznych, kłopotem jest np. uzależnienie energetyczne gospodarki od Rosji i potężna szara strefa szacowana na 40% aktywności ekonomicznej. Mimo takich ekstremalnych warunków, NBU może się poszczycić kilkoma sukcesami. Przykładem jest opanowanie inflacji, która w szczytowym momencie (2015 r.) zbliżała się już do 50%. Analogiczny wynik dla 2016 r. oscylował na poziomie 15%. Tak szybki spadek inflacji, osiągnięto dzięki podwyżce stóp procentowych. Główna stopa procentowa NBU wyniosła:

• 7,50% na koniec 2012 r.
• 6,50% na koniec 2013 r.
• 14,0% na koniec 2014 r.
• 22,0% na koniec 2015 r.
• 14,0% na koniec 2016 r.
• 12,5% na koniec sierpnia 2017 r.

Według danych Narodowego Banku Ukrainy, roczna stopa inflacji dla kwietnia 2017 r. spadła do 9,1%. Zgodnie ze swoją prognozą, NBU zakłada stopniowy spadek inflacji do poziomu 6% w II kw. 2018 r. (patrz poniższy wykres). Ten cel może się udać, jeżeli nie wystąpią szoki destabilizujące gospodarkę (takie jak np. ponowna eskalacja konfliktu z Rosją albo z prorosyjskimi separatystami).

Przyszłą politykę NBU będzie warunkował również poziom wzrostu gospodarczego. Prognozy Narodowego Banku Ukrainy wskazują, że tempo wzrostu PKB powinno systematycznie rosnąć od połowy 2017 r. do połowy 2019 r. Wynik spodziewany dla 2019 r. ma już oscylować na poziomie 5,0% (patrz poniższy wykres). W ten sposób ukraińska gospodarka będzie dopiero nadrabiać straty spowodowane przez kryzys polityczny i ekonomiczny z lat 2014 – 2015. Prawdopodobieństwo optymistycznego scenariusza (zakładającego też umocnienie hrywny), zależy nie tylko od względów czysto ekonomicznych. Trudno ukryć, że bardzo duże znaczenie będzie miała również polityka Rosji względem rządu w Kijowie.

Specyfika i znaczenie UAH na rynku FOREX

Po przeczytaniu wcześniejszych rozdziałów można domyślić się, że ukraińska waluta nie jest częstym przedmiotem obrotu na rynku FOREX. Jedną z przyczyn stanowi niewielka wartość gospodarki Ukrainy (wyprzedzanej przez 60 państw pod względem nominalnego PKB). Trzeba również wspomnieć o niestabilności kursowej, która odstrasza nawet miłośników walutowych zysków i ryzyka. Tacy inwestorzy mają do dyspozycji waluty surowcowe (np. dolara kanadyjskiego), które są bardziej przewidywalne.

Dane Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS), potwierdzają niewielką popularność hrywny na rynku walutowym. Wspomniana waluta nie znalazła się nawet na liście 35 najczęściej wymienianych jednostek monetarnych. Pod względem popularności na FOREX-ie, hrywnę wyprzedziły nawet takie egzotyczne waluty jak na przykład nowy sol peruwiański albo filipińskie peso.

Jeżeli chodzi o udział w obrotach światowego rynku walutowego, to znacznie lepiej od hrywny wypadł między innymi złoty (patrz powyższa tabela). Udział naszej waluty według danych BIS wynosił:

• 2001 rok – 0,5% (18 miejsce)
• 2004 rok – 0,4% (19 miejsce)
• 2007 rok – 0,8% (17 miejsce)
• 2010 rok – 0,8% (18 miejsce)
• 2013 rok – 0,7% (22 miejsce)
• 2016 rok – 0,7% (22 miejsce)

Różnica w znaczeniu hrywny i złotego na FOREX-ie, wydaje się proporcjonalna do wielkości gospodarek obydwu krajów (przypomnijmy, że nominalny PKB Polski jest pięć razy większy od ukraińskiego).

Źródło: opracowanie Hrywny.pl na podstawie danych Banku Rozrachunków Międzynarodowych (raport Triennial Central Bank Survey z 2016 r.)

Notowania hrywny oraz jej zmienność

Na jednym z wcześniejszych wykresów, prezentowaliśmy wysoką zmienność kursową hrywny względem dolara. Warto zdawać sobie sprawę, że w ostatnim czasie podobne zjawisko dotyczyło również kursu hrywny i złotego (PLN/UAH). Poniższy wykres prezentuje ten kurs z ostatnich 3 lat. Nietrudno zauważyć dramatyczne (około dwukrotne) osłabienie hrywny względem złotego na początku 2015 r. W szczytowym momencie, za jednego złotego można było kupić aż 9 hrywien. Później analizowany kurs ustabilizował się na poziomie około 6 hrywien (z tendencją wzrostową). Pod koniec sierpnia 2017 r. za jednego złotego trzeba było zapłacić około 7,15 hrywny. To osłabienie ukraińskiej waluty było korzystne dla około miliona Ukraińców pracujących w Polsce, którzy później wymieniają zarobione złotówki na hrywny i wysyłają albo przywożą środki rodzinie pozostającej w ojczyźnie.

Ciekawostki związane z UAH

W każdym z naszych dotychczasowych opisów walut, prezentowaliśmy ciekawe fakty dotyczące np. historii lub numizmatyki. Takich ciekawostek nie może również zabraknąć w przypadku waluty wschodnich sąsiadów. Warto wiedzieć, że:

• Ukraińskie karbowańce z początku lat 90 – tych, jako prowizoryczne banknoty nosiły napis „kupon” i stanowiły pokwitowanie na określoną sumę. Napis „kupon” był bardziej widoczny, niż nazwa samej waluty (karbowaniec). Właśnie dlatego Ukraińcy określali tymczasową walutę mianem „kuponów”.
• Bolszewickie karbowańce wprowadzane w miarę przejmowania terenu Ukraińskiej Republiki Ludowej przez ZSRR, nosiły z kolei potoczną nazwę „tanich tysiączków”. Takie określenie wynikało z nietypowego kursu wymiany (1 złoty karbowaniec URL = 5 457 000 000 sowieckich karbowańców).
• Narodowy Bank Ukrainy niedawno poinformował, że zamierza regularnie drukować nowe banknoty na papierze zawierającym rodzimy len zamiast importowanej bawełny. Takie rozwiązanie ma zmniejszyć koszty wydruku. Pierwszym lnianym banknotem było okolicznościowe 20 hrywien zaprezentowane z okazji 160 urodzin Iwana Franki.
• Władze Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1918 r. postanowiły wyemitować papierowe znaczki zamiast monet o niewielkiej wartości. Takie rozwiązanie oszczędzające cenne metale, wówczas stosowano również w innych krajach Europy. Pieniężne znaczki były denominowane w szahach (shah). Wbrew zakazowi, wiele osób używało ich zamiast deficytowych znaczków pocztowych.

Wymień/prześlij hrywny